|
Namazda Vâcibin Hükmü Nedir?
Namazın farzları olduğu gibi bâzı
vâcibleri de vardır. Bu vâcibleri yerine getirmekle namazın farzları
tamamlanmış, noksanları ikmâl edilmiş olur.
Vâcibleren biri veya birkaçı
unutularak terkedilirse, namaz sahihtir, fakat sevabı noksandır. Bu
noksanı tamamlamak için namazın sonunda sehiv secdesi yapılır. Böylece
namaz tamamlanmış, sevabından da eksilme olmamış olur. Eğer vâcibler
kasden terkedilirse, böyle bir namazın iadesi gerekir, sehiv secdesi
namazın tamam olmasına kâfi gelmez.
Namazın Vâcibleri Nelerdir?
Namazın belli başlı vâcibleri
şunlardır:
1 - Namazlarda Fâtiha-i şerîfe'yi
okumak. Diğer üç mezhebde Fâtiha okumak farzdır.
2 - Farz olan iftitah tekbîrini
Allâhü Ekber şeklinde tam olarak söylemek yalnız Allah demekle
yetinmemek.
3 - Fâtiha'ya ilâveten kısa bir
sûre veya buna denk üç kısa âyet yahut da uzun bir tek âyet okumak. Buna
zamm-ı sûre denir. Zamm-ı sûre, farz namazların sadece ilk iki
rek'atinde olur. Nâfile namazlarda ise, bütün rek'atlarda Fâtiha'ya
ilâveten sûre okunur.
Diğer mezheblerde zamm-ı sûre
sünnettir.
4 - Fâtiha'yı zamm-ı sûreden önce
okumak.
5 - Namaz içindeki rükünlerden
herhangi birini, meşrû miktarından fazla yapmamak. Meselâ 2 yerine 3
secde yapmamak. Yapılırsa vâcib terkedilmiş olur.
6 - Secdede alınla beraber burnu da
yere koymak.
7 - Üç veya dört rek'atlı
namazlarda ikinci rek'attan sonra ilk oturuşu yapmak.
8 - Üç veya dört rek'atlı namazlar
ile vitir ve öğle namazının sünnetlerinde ikinci rek'attan sonra
Tehıyyat'ı okur okumaz vakit geçirmeden üçüncü rek'ata kalkmak.
Tehıyyattan sonra kalkılmayıp salâvat ve dualar da okunursa, vâcib
terkedilmiş olur, dolayısıyla sehiv secdesi gerekir.
9 - Namazların ilk ve son
oturuşlarında teşehhüdde bulunmak, yani Tehıyyât'ı okumak.
10 - Namazın vâciblerinden
herbirini yerinde yapıp terk ve te'hire (gecikmeye) uğratmamak. Farzları
da te'hir etmemek. Meselâ, kırâet bittikten sonra ayakta gecikmeden
hemen rükû'a gitmek gibi...
Farzın te'hiri, yani,
geciktirilmesi; vâcibin ise terk ve te'hîri, sehiv secdesini gerektirir.
Farzın terkedilmesi ise, namazı bozar.
11 - Tek başına namaz kılan
kimsenin öğle ve ikindi namazlarında hafî (kendi işitecek kadar) okuması
vâcibdir. Gündüz kılınacak nâfile namazlarda da bu şekilde okunmalıdır.
Sabah, akşam, yatsı namazları ile gece kılınan nâfile namazlarda hafî de, cehrî (sesli) de
okunabilir (*).
12 - İmamın, cemaatla kılınan
namazlardan sabah, bayram, cuma, teravih ve vitir namazlarının her
rek'atında cehren; öğle ile ikindinin bütün rek'atlarıyla akşamın 3. ve
yatsının 3 ve 4. rek'atlarında ise, hafî kırâette bulunması vâcibdir.
Akşam ve yatsı namazlarının ilk iki rek'atında ise, cehren okur.
13 - Vitir namazlarında kunut duası
okumak ve kunut tekbiri almak.
Cemaatla kılınırken hem imam, hem
de cemaat kunut duasını içinden okur.
14 - İmamın iftitah tekbîrini sesli
alması. Tek başına kılanlar veya imama uyanlar gizli alabilir.
15 - İmama uyan kimsenin Fâtiha ve
sûre okumadan susması, imamı dinlemesi. İmama uyan kimse, sadece rükün
aralarındaki tesbih ve duaları kendi duyacak şekilde içinden okur.
16 - Namazın sonunda selâm vermek.
Yani önce sağ tarafa, sonra da sol tarafa yüz çevirerek
Esselâmü demek. Böylece namaz
bitmiş olur.
Selâm kelimesi üzerine
aleyküm ve rahmetullah ilâvesi
vâcib değil, sünnettir.
Bir görüşe göre de, sadece sağ
tarafa selâm verilmesi vâcibdir, sol tarafa ise sünnet.
Namazdan çıkmak için sadece bir
tarafa selâm vermiş olmak kâfidir. Binâenaleyh, bir tarafına selâm
vermiş imama artık uyulmaz.
17 - Namazda ta'dîl-i erkâna
riâyet, İmam-ı A'zam ile İmam-ı Muhammed'e göre vâcibdir.
18 - Bayram namazlarının 3'er
ziyade tekbirleri de vâcibdir.
|
